Overton venster
Vrijspreker: Het Overton venster schuift, wat kun je daar aan zien?
Opperdienaar: Het Overton window is een beschrijving van de verschuiving van wat je hoort te denken en vinden. Het is als een venster waardoor de onderdaan naar de wereld kijkt om zijn mening te vormen. Omdat het venster verschuift, verandert zijn mening ongemerkt. Het verschuiven van het venster gebeurt doordat radicale mensen, extreme standpunten in nemen zoals "net zero" of "2 vogelpoepjes aan stikstof uitstoot per jaar per voetbalveld" of "er zijn 63 geslachten" maar nooit "belasting is roof". Deze laatste groep radicalen zwakt zijn boodschap altijd af om duidelijk te maken dat ze aan het verliezen zijn. De winnende radicalen maken daar veel heisa bij (trekken een pak van een kip aan en springen onder veel media aandacht door de KFC) en dan denkt de onderdaan "ik moet een beetje opschuiven om in het veilige midden te zitten". Argumenten helpen niet bij de onderdaan, hij middelt het standpunt van zijn omgeving uit en dat is en. De radicalen zorgen dat dit zwaartepunt opschuift.
De afhankelijke voelt zich uiteindelijk uitgebuit
Vrijspreker: U heeft een verband gelegd, wat is dat?
Opperdienaar: Ja, iemand die zijn hand ophoudt bij een ander voelt zich uiteindelijk altijd uitgebuit. Dat is niet alleen als het onder dwang gebeurt. Bij dwang is het raarder, omdat degene die zijn hand ophoudt, feitelijk een uitbuiter is, maar zich toch uitgebuit voelt. Als er geen dwang plaats vindt, lijkt het echter ook onvermijdelijk. Pas als je waarde levert en er waarde voor ontvangt, is het duurzaam en blijft het goed voelen. Maar zelfs werknemers in bedrijven die eigenlijk overbetaald krijgen, voelen zich uiteindelijk uitgebuit. Dat gebeurt meestal onder dwang van de overheid, zoals bij vakbonden, maar ook mensen die door historische redenen overbetaald worden, zullen nooit overlopen van dankbaarheid, maar eerder ontevreden worden en zich uitgebuit voelen.
Maar de gezondheidszorg
Vrijspreker: Wat gebeurt er als je geen principes hebt?
Opperdienaar: Ik zag dat laatst bij Blckbox. Die zijn dan twee jaar lang aan het fulmineren geweest tegen het kabinet tijdens covid. Maar het vreemde is dat hun principe niet is: "Gezondheidszorg moet vrij zijn" want ze gaan moeiteloos over in "Marktwerking in de zorg is het probleem". Je kunt het wel begrijpen, het is de gebruikelijke opvatting dat het bedrijfsleven politici koopt en dat de onderdaan daar het slachtoffer van is. Zonder principes is de conclusie dan niet: "Weg met die overheid die me dwingt" maar het wordt als een gegeven beschouwd dat politici nu eenmaal als automaten reageren als je er een muntje in gooit. Daar kun je niet om heen. Het is ook een gegeven dat je gehoorzaam aan ze moet zijn (anders chaos). Dus dan is Pfizer het probleem en marktwerking.
Irrationaliteit als status symbool
Vrijspreker: U ziet wel eens dat er met irrationaliteit trots als statussymbool geparadeerd wordt. Waarom is dat?
Opperdienaar: Vroeger had ik een leraar Nederlands en die was er trots op dat hij niets van rekenen snapte. Hij bevond zich op het hogere vlak van de literatuur en dat hij niets van die beta onzin als rekenen begreep versterkte dit beeld alleen maar dacht hij. Een beetje zoals mannen die er trots op zijn dat ze niet weten hoe de wasmachine werkt of hoe ze een ei moeten koken. In hun optiek maakt dat hen extra man. Ze zijn zo mannelijk dat er een vrouw is die het graag voor ze doet.
Onzekerheidsprincipe
Vrijspreker:Het onzekerheidsprincipe in de natuurkunde is volgens U ook van toepassing op economische voorspellingen. Hoe?
Opperdienaar: Het onzekerheidsprincipe in de natuurkunde kent vele expressies. Zo kun je bijvoorbeeld niet zowel de positie en het moment van een object met oneindige precisie bepalen. Naarmate het object kleiner wordt, wordt het verschijnsel duidelijker. Hoe nauwkeuriger de positie bekend is, hoe meer onzekerheid over het moment dat er ontstaat. Het doet denken aan een foto: met een korte sluitertijd kun je precies de locatie zien, maar weet je niets over de snelheid. Met een lange sluitertijd is dat andersom.
Maar mensen zijn niet rationeel
Vrijspreker: U hoorde laatst iemand het argument gebruiken "maar mensen zijn niet rationeel" tegen een verkondigde tegenstrijdigheid
Opperdienaar: Dat is inderdaad een rare verdediging. Het is alsof je zegt dat 2+2 niet gelijk aan 5 is en iemand komt dan terug met: "Maar mensen zijn niet goed in wiskunde". Dat kan zo zijn, maar dat maakt 2+2 niet opeens 5. Het doet sterk denken aan 'social proof'. Het idee dat je 2+2 gelijk aan 5 kunt maken als je het er maar met genoeg mensen over eens bent. Democratie die het van de realiteit wint. De reden dat mensen communisme of fascisme kunnen verdedigen tegen alle tegenstrijdigheden in: Iedereen gelooft het.
Gratis rechten
Vrijsprekers: Veel mensen plaatsen libertarisch recht op hetzelfde niveau als recht dat door een overheid verzonnen wordt. Is er verschil?
Opperdienaar: De overheid heeft eerst een machtsdrang, verzint daar een ideologie bij en schrijft dan een heilig boek met verordeningen die ze met geweld afdwingen. De door de overheid geïndoctrineerde onderdaan denkt dat het bij de ideologie begint en dat de rest daar uit volgt, inclusief de macht. Een noodzakelijk kwaad om recht te hebben en de ideologie te implementeren. Veel mensen die het eerst met libertarisme of anarcho kapitalisme in aanraking komen, denken dat het daar ook zo is. Het heet immers ook recht en het is ook een ideologie? Libertariers willen je gewoon van hun ideologie overtuigen om via een omweg hun wil op te leggen.
