Logische dingen op verschillende schaalgroottes

Vrijspreker: Wie zich een beetje in de Oostenrijkse school van de economie verdiept heeft, verbaast het dat de Keynesianen economen op kleine schaal en op macro schaal totaal tegenovergesteld principes hanteren. Hoe komt dat?

Opperdienaar: Dat lijkt inderdaad vreemd. In een huishouden zou je uitgelachen worden als je gelooft in een Keynesiaanse multiplier, maar op natie schaal, kan het opeens. Je bent zelfs gek als je er niet in gelooft. Het doet denken aan de huidige stand van de natuurkunde: Je hebt kwantum mechanica voor de atomaire schaal en de algemene relativiteitstheorie voor sterrenstelsels, maar je kunt ze niet rijmen. Net zo als je niet gaat bidden of stemmen als je een broodje wilt maken, maar een aantal rationele stappen doorloopt in de keuken. Voor wereldvrede ga je echter wel bidden of stemmen. Mensen zijn er heel comfortabel mee om op verschillende schaalgrote totaal andere principes te hanteren. 

Serotonine, depressie en meer overheid

Vrijspreker: Onderdanen zijn meer bereid zich te onderwerpen als ze zich bang voelen, met de dood geconfronteerd worden of het idee krijgen dat hun zintuigen niet meer goed werken. Hoe speelt een heerser hier op in?

Opperdienaar: Allereerst de waarschijnlijk biologische oorsprong hiervan: Als je het einde van je leven nadert, moet je je zaken overdragen aan de mensen om je heen. Je moet verantwoordelijkheid afstaan, dus dat zit biologisch ingebakken. Daar likken heersers hun vingers bij af en daarom doen we er alles aan om deze stimuli aan te brengen.

Uncanny valley in tijd

Vrijspreker: Laatst zei een libertariër tegen me: "Je hebt libertariërs die voor en tegen Israël zijn, voor en tegen Oekraïne, voor en tegen het 'vaccin', is het libertarisme zo flexibel?

Opperdienaar: Het kan niet zo zijn dat een systeem om te bepalen wie er in zijn recht staat, dit soort gigantische verschillen open laat. Iemand moet het dan fout hebben. Contradicties kunnen niet bestaan. Je moet kunnen voorspellen dat als operatie 'blue beam' doorgaat en we allemaal te horen krijgen dat de buitenaardse wezens dat macht hebben overgenomen en Mark Rutte als hun vertegenwoordiger over ons hebben ingesteld, dat het libertarisme dan duidelijk is: "I didn't sign shit". Niet dat er verschillende stromingen in het libertarisme zijn en dat je kunt cherry picken wat je maar wilt. 

Demente oudere daagt uit tot push-ups

Vrijspreker: 'From the river to the sea Palestine shall be free'. Na grondige bestudering door experts blijkt dit een oproep tot genocide te zijn. 

Opperdienaar: Gelukkig heeft het westen de verlichting gehad en zijn we die barbaarse dingen voorbij. 

De kwade schurk

Vrijspreker: Als een buitenlandse gevaar wordt opgetuigd, wordt het kwaad meestal geportretteerd als geconcentreerd in een enkele kwade genius aan de top. Hoe komt dit?

Opperdienaar: Dat wordt inderdaad zo voorgesteld. Als je bijvoorbeeld Hitler had omgelegd voordat hij aan de macht kwam, was WO2 er dan niet geweest? Begon het met hem en zou het met hem eindigen? Je ziet het natuurlijk overal in de geschiedenis. Ik weet nog hoe de Turkse overheid Abdullah Öcalan arresteerde. Hun propaganda was: 'We hebben het brein te pakken achter de 'totaal ongeprovoceerde' terroristische aanvallen op ons onschuldige moederland. Het is voorbij, het is afgelopen, u kunt rustig gaan slapen.' Natuurlijk was het niet voorbij, want de echte oorzaak was het verzet van een slecht behandelde etnische groep in hun eigen belastingboerderij, niet een topdown hersenspoeling door een kwade genius. Door de drijfveer van de aanvallers te misrepresenteren en ze neer te zetten als barbaarse malloten, deden ze zichzelf geen gunst. De arrestatie maakte geen einde aan het terrorisme. Natuurlijk blijven de haviken bij hun standpunt dat er alleen wat harder op geslagen moet worden en dat je vooral niet moet luisteren naar de argumenten van de andere kant.

Is proportioneel straffen libertarisch?

Vrijspreker: Bij libertarisme is het op grond van eigendomsrechten bijna altijd duidelijk wie de agressor is en wie er dus in zijn recht staat en wie niet. Maar hoeveel verdedigend geweld is dan toegestaan?

Opperdienaar: Daar is moeilijker objectief een uitspraak over te doen. Over het algemeen zeggen libertariërs dat de schade vergoed moet worden. Dus niet iets onzinnigs als: Je computer is gestolen door X en X krijgt als straf 10 stokslagen, maar jij hebt nog steeds je computer niet terug, alleen het 'genoegen' dat X het ook niet fijn heeft. De heerser onderwerpt de dader aan een lijden even groot als het leed van het slachtoffer. Iets waarbij de dader het slachtoffer nooit in de ogen hoeft te kijken, omdat alles via de heerser wordt afgehandeld. De dader hoeft niet te ervaren wat hij het slachtoffer heeft aangedaan en dat hij een stuk van zijn eigen leven moet opofferen om het slachtoffer te compenseren. Nee, hij krijgt gewoon 10 stokslagen van een persoon die hij nog nooit ontmoet heeft.

Doneer2