Repressive desublimation
Vrijspreker: U kwam in het book "De verwarring" (The confusion) van Neal Stephenson een interessant concept tegen.
Opperdienaar: Allereerst wil ik het begin van het plot geven. Als verwarde man is een boek over verwarring al erg genoeg. Een aantal galeislaven bedenkt een plan om hun vrijheid terug te krijgen door een Spaans galjoen met zilver te kapen. Ze betrekken hun eigenaar, de Pasha van Algiers en een investeerder in het plan. Ze nemen het Spaans galjoen inderdaad in en ontdekken dat het vol met goud zit in plaats van zilver. Op de vlucht voor de Spanjaarden worden ze achtervolgd door hun investeerder. Ze moeten dan hard roeien om hun achtervolgers voor te blijven. Dit doen ze door elkaar afwisselend met de zweep te slaan tijdens het roeien. Het ene moment slaat de eigenaar zijn slaven, dan een slaaf zijn eigenaar.
Vrijspreker: Je vraagt je af of elkaar zweepslagen geven nu de manier is om sneller te roeien.
Opperdienaar: Symbolisch was het wel mooi. Eerst slaat de heerser zijn slaven en daarna op weg naar vrijheid rossen ze elkaar om beurten af. Het doet aan democratie denken. Een tocht naar vrijheid, maar nog steeds gevangen in het idee dat je toch door iemand afgerost moet worden, omdat het anders chaos wordt. Al zij het dat de afrosser nu bij meerderheid gekozen wordt door degenen die afgerost worden. Slaven zoeken ook na bevrijding naar een andere heerser. Ze voelen zich ongemakkelijk bij het idee van vrijheid.
Fascisme als de griep
Vrijspreker: U ziet parallellen tussen griepepidemieën en sociale epidemieën waarbij iedereen bevangen raakt van een nieuwe heerser
Opperdienaar: Het is erg interessant om de samenleving te bekijken als een groot organisme. We hebben het geloof ik al een keer eerder behandeld. Net zoals een mens ziek kan worden, kan een samenleving dat ook. Als een mens gestoken wordt door een wesp, dan slaat zijn immuunsysteem op hol en richt daarbij de grootste schade aan het lichaam aan. Op dezelfde manier kan een zwakke partij een terroristische aanval gebruiken om het organisme van veel sterkere samenleving te vellen. Het immuunsysteem van de sterkere samenleving wordt opgestookt (totalitaire staat) en richt vele malen meer schade aan dan de aanval zelf.
Bij het griepvirus, komt het virus om het jaar terug. Het is alleen altijd een klein beetje gemuteerd, waardoor het immuunsysteem de nieuwe versie niet meer herkent en uitschakelt. Dit is bij fascisme ook zo. Het muteert een beetje en is daarmee onherkenbaar geworden. Net als bij griep zijn de verschijnselen elke keer ongeveer hetzelfde. Hoge schulden, een overheid die de onderdanen bespioneerd, identificatieplicht, militaire megaprojecten, genationaliseerde gezondheidszorg en onderwijs, een zondebok die geofferd wordt voor onze zonden.
Vrijspreker: Hoe komt het dat het immuunsysteem opeenvolgende rondes van de besmetting niet herkent en uitschakelt?
Opperdienaar: Het immuunsysteem moet heel selectief zijn, anders valt het bevriende cellen aan in plaats van vijandige. Dan krijg je allergieën en autoimmuun ziektes, dat is ook heel vervelend. Het moet dus heel agressief zijn, maar tegelijkertijd selectief, dus alleen tegen ziekteverwekkers. Gezien vanuit de ziekteverwekker moet er dus wel mutatie plaats vinden wil deze overleven.
Fascisme of communisme of hoe je het ook wil noemen, moeten dus ook enigszins muteren. Wie gewoon weer met dezelfde symbolen aankomt als in de 2e wereldoorlog of de Sovjet tijd, wordt in het beste geval genegeerd.
Hypnose
Vrijspreker: U las het boek "Suggestible You: the Curious Science of your Brain's ability to deceive Transform and Heal" door Erik Vance. Stond daar nog wat interessants in?
Opperdienaar: De auteur gaat op een zoektocht naar irrationaliteit rond hypnose. Hoewel hij uiteindelijk zelf moeilijk te hypnotiseren blijkt, stelt het hem eigenlijk teleur en voelt het voor hem meer als een tekortkoming dan een kracht. Hij ontdekt dat hypnotiseerbaarheid versterkt kan worden onder sociale druk. Hij wijdt dat aan de behoefte van mensen om anderen niet teleur te stellen. Dat is niet zo vreemd want er zijn vele herhaalbare experimenten waar dat uit blijkt. Het Milgram experiment is daar een voorbeeld van, maar ook leerprestaties van kinderen worden sterk verbeterd als hun leraren wordt wijsgemaakt dat ze met briljante kinderen van doen hebben. Placebos zijn hier ook een voorbeeld van. Verwachting speelt kennelijk een grote rol.
Magisch moreel pak mist
Vrijspreker: U heeft niet zo veel tijd voor een artikel deze week, is er nog iets dat U kwijt wilt?
Opperdienaar: Er is een magisch moreel pak in de verkeerde handen gevallen. Uit fictie kennen we het natuurlijk ook, Spideman, Batman, Superman, Iron man, Sinterklaas, ze trekken allemaal een speciaal pak aan en hun natuur verandert compleet. Zo ook met agenten van de heersers. Waar moord en diefstal normaal gesproken fout zijn, wordt het essentieel voor het goed functioneren van de samenleving als de dader een moreel magisch blauw of kaki pak aan trekt.
Hoe verberg ik een olifant (2)
Vrijspreker: In het vorige deel van Hoe verberg je een olifant, gaf U aan hoe de onderdaan moet worden afgeleid met een nep gevaar in de vrije markt om het overheidsgevaar te verbergen. Is dat alles wat nodig is? Of komt er nog meer bij kijken?
Opperdienaar: Laatst las ik het boek "The attention merchants" van Tim Wu. Daar stond ook weer een mooi voorbeeld in. Het boek begint met een waarschuwing over scholen die geld aannemen van bedrijven en daarmee de bedrijven de mogelijkheid geven de onschuldige hersentjes van hun kinderen te bespelen. De ouder denkt volgens de schrijver: "Gratis geld voor onderwijs", maar ziet iets over het hoofd. De onderdaan krijgt hier weer een nep gevaar aangereikt, een boksbal, een bliksemafleider. Er wordt hem verteld waar hij zich zorgen over moet maken: Bedrijven die zijn kinderen proberen te overtuigen. Daarmee ziet hij niet meer waar hij zich werkelijk zorgen over moet maken.
Vrijspreker: Dit alles terwijl zijn kinderen op een overheidsschool zitten, waar ze ingekapseld worden in een denkraam waar ze bijna gegarandeerd als belastingslaaf uit komen, denkend dat ze zonder heerser van de rand van de aarde afvallen vanwege hun eigen tekortkomingen.
Timing als waarheidsserum
Vrijspreker: Laatst probeerde iemand mij het basisinkomen te verkopen. Door het uitsparen van administratiekosten zou het budget neutraal zijn om iedereen gewoon 1000 euro in de maand te geven.
Opperdienaar: Dat kan natuurlijk initieel wel zo zijn, maar je moet er van uit gaan dat mensen hun gedrag veranderen. Je kunt bijvoorbeeld ook denken dat als je de belastingpercentages omhoog doet, dat je dan meer belasting ophaalt. Zolang mensen evenveel blijven werken, roken en drinken wel.
Het politieke vagevuur
Vrijspreker: Hoewel geloof in de staat gelijkwaardig is aan geloof in een opperwezen, ziet U toch nog enkele verschillen.
Opperdienaar: De parallellen tussen staat en god zijn hier inderdaad al vaak besproken. Ze bestaan beiden niet in de realiteit, hebben een heilig boek met regels (bijbel,koran,wetboek) die voor iedereen gelden, hebben een prins die de wil van het niet bestaande voor de gelovigen interpreteert vanuit de obscure en dubbelzinnige bronteksten uit het heilige boek.
