Leugens
Vrijspreker: Nadat de vorige keer de waarheid aan bod kwam, is het nu de beurt aan de leugen.
Opperdienaar: Om de leugen met voldoende respect te behandelen, is eigenlijk veel meer dan 1 artikel nodig. Waar de waarheid van een stelling iets is dat in de meeste gevallen met mathematische precisie kan worden vastgesteld, komt de leugen in vele soorten en maten. Oftewel de waarheid kun je maar op 1 manier aanhangen (consistente stellingen die zich aan de realiteit conformeren), maar liegen kun je op duizenden verschillende manieren doen.
Vrijspreker: Voordat we kijken wat er zoal voor soorten en maten leugens zijn, is het misschien goed te bespreken wat een leugen is en wat voor voordeel de leugenaar uit zijn leugen denkt te gaan halen.
Opperdienaar: Jij bent de baas, ik slechts de dienaar, dus laten we het dan zo maar doen. Ook hier geldt Ludwig von Mises zijn regel uit 'human action' weer: een mens spreekt een leugen uit, omdat hij daardoor een situatie verwacht te creëren die beter is dan de situatie die hij verwacht aan te treffen zonder het maken van de leugen. Liegen is namelijk een actie zoals iedere andere actie. Die verwachting kan juist zijn of niet, net als bij iedere actie. Het hangt af van het model van de realiteit dat de leugenaar in zijn hoofd heeft of hij verwacht dat de leugen goed uit gaat pakken en hij hem dus maakt. Of de leugen werkelijk goed uitpakt hangt af van de realiteit zoals deze is, niet van het model van de realiteit in zijn hoofd. Dit kan alleen achteraf beoordeeld worden aan de hand van de feiten of voorspeld worden door iemand die een juister model van de realiteit in zijn hoofd heeft.
Vrijspreker: Maar de waarheid gaat over hoe de realiteit echt in elkaar zit, is het dan niet zo dat de leugen altijd verkeerd uitpakt?
Opperdienaar: Dat hoeft niet. De cruciale toevoeging moet zijn: verkeerd uitpakt voor wie? Degene die een leugen gelooft over de realiteit (eigenlijk een onnodige toevoeging), komt bedrogen uit, maar degene die de leugen uitspreekt en stiekem wel beter weet, kan er behoorlijk van profiteren als anderen hem wel geloven (echt waar, geloof me, ik ben een politicus). Het probleem voor de meeste mensen is om een leugen geloofwaardig uit te spreken (zodat anderen hem geloven), maar er niet naar te handelen, zodat je zelf niet in de problemen komt met de realiteit. Dit is enorm vermoeiend, je moet je continu realiseren dat je je niet moet gedragen naar je eigen woorden. Eigenlijk kun je het alleen goed als het je van jongs af aan is voorgedaan. Religie is hier een groot voorbeeld voor de overheid. Die zeggen altijd dat je in het bovennatuurlijke moet geloven, maar als ze iets voor elkaar willen krijgen, vragen ze toch meestal om geld. Metafysisch in woord, fysisch in daad. Ze zeggen dat je niet moet moorden, maar steunen meestal moord. Ze zeggen dat je niet om materiële zaken op deze aardbol moet geven, maar bouwen gouden paleizen. Wees niet zo egoïstisch, geef je geld aan mij.
Vrijspreker: Objectivisten geloven echter dat de leugen ook voor de leugenaar verkeerd uitpakt.
Opperdienaar: Die denken inderdaad ook dat dieven en moordenaars ergens toch nadeel ondervinden van hun daden. Dat lijkt me overduidelijk niet altijd het geval. De laatste Marokkaanse keizer van de Sharifian dynastie, Moulay Ismail (1672–1727), beter bekend als de bloeddorstige, bracht zo'n 1000 kinderen ter wereld. Hoewel hij maar 4 vrouwen had, stond een leger van 500 concubines hem ten alle tijde ter beschikking. Deze werden tot hun 30ste bewaakt door een eunuch en mochten niet reizen en geen bezoek ontvangen. Hij heerste over een theocratische dictatuur en kwam niets tekort. Van uit het perspectief van verspreiding van zijn genen, had hij het niet beter kunnen doen en je kunt stellen dat de genen van de bloeddorstige zich over de gehele Marokkaanse bevolking verspreid hebben. Al zijn vervulbare wensen werden vervuld. De verwarring komt denk ik voort uit het geloven in leugens (en er echt naar handelen), of het doen geloven in leugens.
Vrijspreker: Wat voor soort leugens heb je zoal?
Opperdienaar: De leugenaar zal natuurlijk altijd zeggen dat het waar is wat hij zegt, de leugen valt echter allereerst te herkennen aan het niet voldoen aan het criterium voor waarheid (consistent en conformerend aan de feiten) waarmee het automatisch een leugen wordt. Als je niet bekend bent met het onderwerp waarover een specifieke leugen gaat, kun je vaak vragen waarom de persoon denkt dat zijn stelling waar is. Als deze een antwoord geeft dat onder 1 van de volgende categoriën valt, kun je als vuistregel uitgaan van een leugen.
- Het is waar omdat een hoop mensen zeggen dat het waar is
- Het is waar omdat het in mijn heilige boek staat
- Het is waar omdat het al heel lang geloofd wordt
- Het is waar omdat het mij wat oplevert
- Het is waar omdat ik denk dat het niet anders kan
- Het is waar omdat iemand het zegt die een speciale muts op heeft
- Het is waar omdat iemand die ik ken het van een overifieerbare logisch tegenstrijdige entiteit gehoord meent te hebben
- Het is waar omdat ik het heel vervelend zou vinden als het niet waar zou zijn
- Het is waar omdat iemand het opgeschreven heeft
- Het is waar omdat het waar aanvoelt
- Het is waar omdat als het niet waar zou zijn, mijn ouders vroeger tegen mij gelogen hebben en dat brengt onverdraaglijke oerangsten met zich mee
- Het is waar omdat een belangrijk persoon zegt dat het waar is
- Het is waar omdat ik dankzij de leugen nog in leven ben
- Dezelfde dingen zijn verschillend, omdat ik voor 1 van de 2 een ander woord verzonnen heb (eufemisme)
Het is net als wanneer je op vakantie bent en een onduidelijk persoon komt op je af met een financieel voorstel. Als hij geen duidelijk antwoord heeft op de vraag wat hij voor de kost doet, kun je er van uitgaan dat jij zijn kostwinning bent.
Vrijspreker: Een respectabel arsenaal, waarom trappen mensen daar allemaal in?
Opperdienaar: Hierbij wil ik een groots staatsman aanhalen
Joseph Goebbels, hoofd socialistisch compulsieteam propaganda zei:
Als je een leugen vertelt die groot genoeg is en deze vaak genoeg herhaalt, zullen de onderdanen hem uiteindelijk geloven
Hij gaat verder met:
De leugen kan volgehouden worden zolang de mensen in de staat de onderdanen kunnen afschermen van de politieke en economische gevolgen van de leugen. Het is dus van vitaal belang voor de mensen in de staat om al hun macht te gebruiken om dissidenten te onderdrukken, want de aartsvijand van de leugen en dus bij verlenging de waarheid, is de grootste vijand van de mensen in de overheid
Alexander Solzhenitsyn, Soviet dissident zei het als volgt:
Geweld kan alleen verborgen worden door een leugen en de enige manier om de leugen te verbergen is dmv geweld. Elk mens die ooit geweld als zijn middel gekozen heeft, is onvermijdelijk gedwongen de leugen als zijn principe te nemen.
Let hierbij op het woord onvermijdelijk. Dit is ook waarom in het vorige artikel over waarheid in de commentaar sectie leugens 6 pagina's lang met grote volharding verdedigd werden. Het is een natuurwet dat elke mens die geweld heeft verdoezeld, de leugen uit alle macht moet verdedigen. Ik ken hierop maar 1 uitzondering en dat ben ik zelf. Ik ben volledige openhartig over het feit dat ik mensen wil afpersen. Ik ben dan echter ook volkomen metafysisch.
Vrijspreker: Kunt u aan de hand van een voorbeeld de verschillende leugens uit eerder genoemde categorieën behandelen?
Opperdienaar: Dat is goed mogelijk, maar ons gesprek wordt al aardig lang voor één artikel, dus misschien dat we dat voor een volgende keer kunnen bewaren.
Comments: