Vrijspreker: Het Mandela effect is nogal in de mode de laatste tijd. Waar gaat dat over?

Opperdienaar: Het effect is genoemd naar het overlijden van Nelson Mandela. De meeste mensen in de VS dachten blijkbaar dat hij al lang dood was. Hoe kan het dat zo veel geheugens gefalsificeerd waren? Het misverstand is waarschijnlijk ontstaan uit bericht over een andere anti apartheid activist die dood ging. Steve Biko stierf op 12 September 1977. Op 1 of andere manier dachten mensen na Biko's dood dat Nelson Mandela dood was. 

Vrijspreker: Welk psychologisch effect zorgt voor dergelijke massale veranderingen van herinneringen?

Opperdienaar: Het is bekend dat het vrij eenvoudig is valse herinneringen te injecteren in de meeste mensen. Vooral bij jonge kinderen. Zo is het gelukt om mensen te laten denken dat ze een tocht hadden gemaakt in een hete luchtballon of als kind verdwaald waren in een winkelcentrum. Dit planten van foute herinneringen gebeurt vaak via vraagstellingen waarin de informatie verborgen zit. Zo is het ook gelukt mensen te laten denken dat ze Bugs Bunny ontmoet hadden in een Disney park. Dit werd gedaan door te vragen hoe Bugs Bunny ze begroette en hoe ze hem ervoeren. Het is onmogelijk omdat Bug Bunny van Warner Brothers 'is', de concurrent van Disney.

Het wordt ook duidelijk als je mensen een video laat zien van een botsing en je ze vraagt:

"Hoe hard reden de autos tegen elkaar aan?"

of

"Hoe hard knalden de autos op elkaar?"

Je krijgt dan een verschillende snelheid op basis van hetzelfde beeldmateriaal.

Ook de Jennifer Thompson verkrachtingszaak is berucht. Een vrouw herinnerde zich foutief haar verkrachter Cotton. Nadat ze hem uit een rij had geselecteerd, kreeg ze een compliment van de agent dat ze het goed gedaan had. Dat bevestigde waarschijnlijk haar idee dat ze de juiste persoon had aangewezen. Later bleek dit niet het geval. Dit omdat de werkelijke verkrachter bij toeval voor een andere misdaad in dezelfde gevangenis belandde. Uiteindelijk werden ze vrienden en gaven lezingen over foutieve herinneringen.

Het is bekend dat 25% van de getuigen de verkeerde persoon aanwijst in een rij waaruit ze een misdadiger moeten aanwijzen. Dit omdat er in die rij mensen staan die tijdens de misdaad in de gevangenis zaten of dat het agenten waren.

Vrijspreker: Je geheugen lijkt beter te werken dan het in werkelijkheid werkt. Het is geen harddisk. Maar het Mandela effect gaat niet over individuele herinneringen, maar over collectieve fouten.

Opperdienaar: Ik denk dat je hierbij naar massamedia en onderwijs moet kijken. Dat zijn overkoepelende structuren die ideeën van mensen aan elkaar koppelen. Goede en foute herinneringen. Net zoals massale investeringsfouten van ondernemers gezocht moeten worden in de overkoepelende structuur van centraal bankieren. Geld is immers 50% van iedere transactie en manipulatie van de prijs van geld (rente) door centrale banken, zorgt dat spaarders en investeerders de verkeerde beslissingen nemen.

Maar het is ook bekend van Orwell's boek 1984 dat de hoofdpersoon Winston Smith als baan had om de de berichten in krantenarchieven aan te passen, zodat oude voorspellingen van de partij weer klopten met de huidige realiteit. In de Sovjet Unie gebeurde het dan ook vaak dat in ongenade gevallen partijleden uit foto's werden verwijderd. Als heerser kun je natuurlijk ook de realiteit aanpassen aan de historie, tenminste de perceptie door onderdanen van de realiteit.

Vrijspreker: Zijn mensen in bepaalde situatie gevoeliger voor implantatie van foute herinneringen? Het lijk me een geweldig stuk gereedschap voor heersers. 

Opperdienaar: Onderdanen zijn vooral ontvankelijk voor foute herinneringen als de foute herinnering logischer lijkt dan wat er echt gebeurde. Vandaar dat het belangrijk is voor een heerser om de wereld op zijn kop te zetten met dingen als: oorlog is vrede, vrijheid is slavernij, onwetendheid is kracht, schuld is welvaart, falen is succes, nederlaag is overwinning, nep nieuws is waarheid. Als alles al op zijn kop staat, probeert de onderdaan zijn herinneringen aan te passen aan wat hem logisch lijkt dat daar in past. Hij past ook nieuwe waarnemingen aan, zodat het klopt met wat hij al 'weet'.  Zodoende wordt hij ontvankelijk voor ideeën als:

Anders dan Russische oorlogen zijn de VS oorlogen bedoeld om vrijheid en democratie te verspreiden, volgens de New York Times.

Het past in het beeld dat de onderdaan al had en is dus logischer. Daarmee wordt de herinnering aangepast om bij het principe te passen. Een herinnering die niet in het bestaande paradigma past, wordt gewoon aangepast. Het overweldigende gewicht van de wereld die op zijn kop staat is zo groot, dat alles wat binnenkomt er door gefilterd wordt. Soms merk je in debatten dat als je opponent een feit hoort dat niet in zijn wereldbeeld past, dat hij dan 2 seconden stilvalt, zijn hoofd en blik bevriezen bij het leveren van een enorme inspanning alles consistent te maken, waarna alles weer verder gaat zoals het ging. De nieuwe waarneming heeft het verloren tegen het bestaande wereldbeeld. Later navragen wat het afwijkende feit was, zal ook geen goede reproductie geven. Het is niet opgeslagen. Scott Adams, de auteur van de strip Dilbert schreef hier ook over op zijn blog.

De pogingen tot omdraaien vereisen wel constante herbevestiging, anders staat het zo weer recht. Dus Saudische kroonprins krijgt een prijs voor zijn strijd tegen het terrorisme, Libie is voorzitter van de VN mensenrechtencommissie.

Vrijspreker: Heersers hebben er maar een dagtaak aan om de hersenen van de onderdanen in hun ondersteboven staat te houden.

Opperdienaar: Zeker en het wordt ook steeds moeilijker met al die communicatie.

Comments: