Vrijspreker: U hoorde laatst weer een discussie tussen een libertariër en 2 statisten

Opperdienaar: De vrije vogel kreeg ze in recordtijd allemaal naar zijn hoofd gesmeten:

-Je gebruikt de wegen maar wilt geen belasting betalen (dief, profiteur).

-Als het je hier niet bevalt, rot je maar op (hypocriet)

-Falen van de marktwerking in de zorg (empirisch bewijs)

-Geen garantie op rechtsbescherming zonder staat (slechte dienstverlening door de vrije markt)

-Evolutie heeft ons gegeven wat we hebben, dus het zal wel ergens goed voor zijn (empirisch bewijs)

 Slaven die niet doorhebben dat ze slaven zijn, gooien alle argumenten op tafel die ze ingefluisterd zijn door hun heersers waarom hun slavernij eigenlijk vrijheid is. De hele santenkraam vloog de libertariër om de oren in een uur tijd. Hij verdedigde zich kranig, maar werd uiteindelijk toch uitgemaakt voor Jehova getuige. De gelovigen zien tenslotte overal geloof in.

Vrijspreker: Vooral het argument van evolutie is interessant. Het doet denken aan David Hume.

Opperdienaar: Inderdaad, de Schotse filosoof David Hume bedacht dat je van hoe iets is in de natuur, onmogelijk kunt afleiden hoe het zou moeten zijn. Het is zus of zo en daarmee basta. Dit is het zogenaamde is-ought probleem. Je kunt, zo stelde Hume, geen voorschriften afleiden uit waarnemingen. Je kunt wel van een 'if' naar een 'ought'. Bijvoorbeeld: "Als je gezond wilt blijven, dan moet je ook vitaminen eten". Dat soort dingen kun je objectief bewijzen. Maar het geldt alleen voor mensen die gezond willen blijven. Als iemand dat niet wil, kun je hem niets voorschrijven. De route van 'if' naar 'ought' is soms moeilijk maar wel te doen. De route van 'is' naar 'ought' is echter nooit te doen. Dus je kunt ook niet afleiden uit een feit uit de natuur dat je het non agressie principe behoort na te leven. Uit het feit dat mensen handelen, valt niet af te leiden dat ze zouden moeten handelen en al helemaal niet wat hun handelingen zijn. De statist in kwestie (een professor in staatsdienst) doet dit echter wel voor het bestaan van de staat. Zijn argument van evolutie luidt: Uit het feit dat er een staat is, kun je concluderen dat deze er ook behoort te zijn. Of meer specifiek: We zitten in ieder geval in een evolutionaire niche die stabiel is, dus ik ga nergens anders naar toe.

Vrijspreker: Afgezien van of dit juist is, is het duidelijk niet een houding die aanzet om de wereld te veranderen. Wie om zich heen kijkt en bij alles zegt: "Het zal wel ergens goed voor zijn, anders was het er niet", gaat de wereld niet verbeteren met uitvindingen of nieuwe producten.

Opperdienaar: Dat is ook precies wat de staat wil: de status quo handhaven. Ze noemen zich ook voornamelijk progressief omdat ze zo conservatief zijn. Net zo als ze zich liberaal noemen omdat ze niemand vrijheid gunnen. Alles hetzelfde houden. Dat kwam ook al naar voren in Atlas Shrugged. Toen het ook de mensen in de staat duidelijk werd dat het fout aan het gaan was, werden vele wetten ingevoerd die dingen zo moesten houden als ze zijn. Make America Great again, zeg maar. We leenden biljoenen en dat leverde een stabiele niche op, hoe kunnen we dit eeuwig vasthouden, het bevriezen? 

Vrijspreker: Tja, dat gaat moeilijk worden. Zo heeft de mentale instelling van een slaaf een rem op zijn ontwikkeling.

Opperdienaar: Wij van de overheid willen graag ontwikkeling, maar we willen het ook graag hetzelfde houden. Dat staat nog wel eens op gespannen voet. We willen geniën op de werkvloer die tegelijkertijd onbenullen zijn als we ze kaal plukken. Je ziet het bijvoorbeeld bij Bitcoin. Het is een bedreiging, het is een kans, we moeten vooruit, maar we willen eigenlijk achteruit.

Vrijspreker: De staat is wat dat betreft een raar gedrocht. De progressieven zijn nu conservatief. U zag een filmpje wat veelzeggend was over de onzichtbare barrières voor de onderdanen.

Opperdienaar: Misschien hebben mensen wel eens gehoord over het verhaal van die apen die nat gespoten werden als ze op een ladder klommen om een banaan te pakken. De apen werden één voor één vervangen door apen die het nat spuiten nooit hadden meegemaakt. Maar als zo'n nieuwe aap naar de banaan ging, dan werd dat sterk afgeraden door de andere apen. Zelfs toen alle apen vervangen waren, zodat geen enkele aap het nat spuiten had meegemaakt, durfde geen enkele aap de banaan te pakken en waarschuwden ze elkaar.

De angst zat er goed in, en werd sociaal overgedragen. Het vormde een soort onzichtbaar hek. Maar dit is een moeilijk verhaal om te vertellen en ik zag laatst een filmpje dat het verschijnsel van een zelf ingebeelde begrenzing mooi aangaf en elke uitleg overbodig maakt. Voor mensen werkt het precies hetzelfde en de herkenning doet de mensen in het filmpje dan ook lachen.

Vrijspreker: Denkt U dat Hume gelijk had?

Opperdienaar: Nee, elke 'if' is namelijk ook een 'is'. Om het eerder genoemde voorbeeld aan te halen: De voorwaarde 'als je gezond wilt blijven', is uiteindelijk een objectief feit van de toestand van iemands hersenen. Geavanceerde medische wetenschappers uit de toekomst zouden in een scanner kunnen zien of iemand gezond wil blijven. Daarmee kun je een 'if' afleiden uit een 'is' en dan kun je weer naar een voorschrijvend gedrag (vitaminen eten, of niet).

Vrijspreker: Aha, dan kunnen we misschien ook weer het NAP afleiden uit waarnemingen van de realiteit.

Opperdienaar: Ik denk niet dat dat gaat lukken. De politicus van de toekomst kan natuurlijk wel afleiden via de breinscanner wat de onderdaan wil. Zo kan de heerser beter zijn belasting uitgeven aan dingen die de onderdaan belangrijk vindt. 

Vrijspreker: Alles behalve achteruit leunen en kijken waar hij het zelf aan uitgeeft.

Opperdienaar: Inderdaad. We nemen zijn geld met dwang af en gaan dan in zijn brein kijken wat hij er het liefst mee ziet gebeuren. De programmeur van de breinscanner is wel bij ons in dienst, we betalen hem meer dan de markt en hij krijgt ook meer vrije dagen.

Vrijspreker: Ik vat hem al.

Comments: